Każdy z nas podjął w życiu decyzje, których żałuje. „Dlaczego wybrałem X, a nie Y?”. Na proces decyzyjny ma wpływ bardzo wiele czynników, z których w znacznej części nie zdajemy sobie sprawy. Okazuje się, że podejmowanie decyzji w języku obcym może być dużo korzystniejsze! Takie wnioski płyną z badania opublikowanego w Psychological Science.
Międzynarodowe badanie
Autorami tego ciekawego badania są Sayuri Hayakawa i Sun Gyu An z University of Chicago. Obejmowało ono sześć eksperymentów przeprowadzonych na trzech kontynentach. Wzięło w nim udział ponad sześćset osób mówiących w następujących językach: angielski, koreański, francuski, hiszpański i japoński. Przed badaniem sprawdzono znajomość poszczególnych języków u każdego z uczestników. Nie brano pod uwagę osób bilingwalnych, tylko takie, które mają jeden silny język ojczysty i jeden lub kilka języków obcych na bardziej lub mniej zaawansowanym poziomie.
Najogólniej mówiąc, przedmiotem badania było podejmowanie decyzji w języku obcym i ojczystym, przy jednoczesnej ocenie potencjalnego ryzyka i korzyści.
Angielsko-hiszpański przykład
W jednym z najciekawszych eksperymentów wzięli udział Amerykanie znający język hiszpański. Każdy z nich dostał plik 15 banknotów jednodolarowych. Przy każdym rzucie monetą mogli oni albo zachować dolara, albo postawić go i w przypadku wygranej zarobić dodatkowe półtora dolara. Podejmując decyzje w języku angielskim ryzykowali w 51% przypadków. Robiąc to po hiszpańsku, ryzykowali znacznie częściej, bo w 71% rzutów monetą.
Asymetryczne podejmowanie decyzji w języku obcym
Asymetria to ciekawe zjawisko psychologiczne polegające na tym, że wybory, których dokonujemy zależą od tego, jak sformułowane jest pytanie. Mamy tendencję do unikania ryzyka, kiedy wybór przedstawiany jest w kontekście możliwej straty, a ryzykujemy więcej, kiedy podkreśla się możliwość zysku.
Eksperymenty przeprowadzone w kilku krajach, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Francji i Korei Południowej, pokazały, że asymetria znika w języku obcym. Decyzje podejmowane przez badanych w językach dla nich obcych pozostawały takie same, niezależnie od sposobu sformułowania problemu.
Dlaczego tak się dzieje?
To oczywiste, że jednym z najważniejszych czynników wpływających na podejmowane przez nas decyzje są emocje. Stosunek emocjonalny jaki łączy nas z językiem ojczystym jest dużo silniejszy, bo to właśnie jego używamy na co dzień. Języki obce są nam bardziej obojętne i nie wywołują tylu skojarzeń i takiej samej reakcji emocjonalnej. To pozwala nam na bardziej obiektywną ocenę sytuacji w kontekście możliwych konsekwencji naszych decyzji.
Michał NOWICKI
trener językowy, tłumacz
